Terug naar alle artikelen

WAAROM ONE-SIZE-FITS-ALL ONGEZOND EN NIET VOL TE HOUDEN IS

Een steeds grotere meerderheid snakt naar een inclusieve, diverse samenleving. Wat begon met een langzaam besef, groeit de drang naar deze samenleving tot op de dag van vandaag steeds meer. In deze inclusieve maatschappij doet iedereen mee, heeft iedereen een stem en zuilen verdwijnen. Mensen hebben steeds meer mogelijkheden hun leven zelf in te delen, eigen keuzes te maken en zich op hun eigen manier te uiten. Maar is dat wel écht zo? En hoe zit dat in het onderwijs?  Een plek waar jongvolwassen worden gezien als een homogene groep, met één type beleid en waar vooral iedereen hetzelfde moet zijn. Waar je er dingen van je worden verwacht, waar je onder druk moet presteren, terwijl je in een levensfase zit waarin je jezelf aan het ontdekken bent, terwijl je zoveel moet. Vele ballen in de lucht houden en aan alle kanten word er aan je getrokken en word je in verschillende richtingen geduwd. Dit kan toch niet vol te houden zijn? Dat is het dus ook niet.

Wij gingen erover in gesprek met Lonneke Boons, al 12 jaar stresscoach voor jongvolwassenen. Ze is expert op het gebied van stress, burn-out en identiteit, met een achtergrond in ontwikkelingspsychologie, studentbegeleiding en onderwijs. We vroegen Lonneke haar visie op de huidige maatschappij en het onderwijs, wat de impact hiervan is op jongvolwassenen, waarom er iets moet veranderen en vooral waarom we ervan af moeten. Ze schreef dit voor ons in een blog.

\ '' Ze schakelen gevoelens uit en luisteren niet naar hun lichaam, want alleen het doel behalen doet ertoe.’’

Prestatie boven geluk & gezondheid

Ik zie jongvolwassenen worstelen om zich staande te houden in de maatschappij. Jongvolwassenen gaan voor het hoogst haalbare, met de focus op prestaties en successen, los van of ze er gelukkig van worden. Ze schakelen gevoelens uit en luisteren niet naar hun lichaam, want alleen het doel behalen doet er toe. Ook als het doel onrealistisch is. Constant op zoek naar bevestiging en er bij willen horen.

De oplossing is niet aanpassen en inpassen, maar jezelf leren kennen & accepteren, je uniekheid omarmen, echt verbinden met jezelf en met anderen en  door je authentieke ‘ik’ open en kwetsbaar op te stellen. Door echt jezelf te zijn, ben je juist niet alleen, maar kun je echt en oprecht verbinden. A sense of belonging wordt dit genoemd. Er mogen zijn zoals je bent.

Ander beleid maken

Tevens ben ik van mening dat we cultuur en beleid moeten veranderen. Een maatschappij creëren, waarin iedereen zichzelf kan en mag zijn, waarin alle emoties welkom zijn en beleid wordt aangepast aan het individu in plaats van andersom.

Om alles in goede banen te leiden, zijn allerlei regels bedacht. Er is beleid ontwikkeld. Kijk bijvoorbeeld eens naar het onderwijs. Voor ieder kind geldt hetzelfde: leerplicht, naar de basisschool, kinderen van dezelfde leeftijd in een klas, één leerkracht, iedereen dezelfde lesstof en tenslotte een schooladvies per kind. Daarna worden de kinderen geselecteerd en op een niveau gezet. Voor iedereen dezelfde weg. Uitzonderingen zijn mogelijk, maar dat is lastig, want het wijkt af van het beleid.

| ’’ En o wee, als één worst afwijkt en met een ander tempo over die lopende band gaat, of andere ingrediënten wil toevoegen.’’

Het onderwijs als een worstenfabriek

Ik vergelijk het onderwijs wel eens met een worstenfabriek. Iedereen moet op hetzelfde tempo over die lopende band, dezelfde ingrediënten erin en het resultaat moet allemaal hetzelfde zijn: allemaal dezelfde soort worst. En o wee, als één worst afwijkt en met een ander tempo over die lopende band gaat, of andere ingrediënten wil toevoegen. Dan slaat de machine op hol; het loopt vast. Het is gericht op efficiënt & homogeniteit: iedereen gelijk.

Maar, mensen zijn geen worsten, niemand is hetzelfde. Iedereen is anders; we zijn allemaal uniek. Er zijn zeker overeenkomsten, maar juist ook verschillen en dat maakt ons anders. We hebben allemaal verschillende kwaliteiten, valkuilen, verschillende opvoeding, dus verschillende levens.

Al voor de start van de lopende band zijn er grote verschillen. Wat als je niet meekomt? Of als je een andere weg wilt bewandelen, omdat die beter bij je past? Waarom willen we dan toch graag dat iedereen er als één en hetzelfde uitkomt? Het gevolg: we verliezen dan unieke kwaliteiten van mensen,  kinderen tot volwassenen. Het creëert ongelijkheid.

Dat is gek, hé? Als je iedereen gelijk behandeld, zou je denken dat dit zorgt voor gelijkheid. Maar dat is dus niet zo. ‘One-size-fits-none’ zie ik wel eens voorbij komen. Maar, ik denk dat het is: one-size-fits-some. Als je iedereen gelijk behandelt en daarop beleid schrijft, is dit beleid vanuit één perspectief. Dat beleid is dan geschikt voor sommigen, vaak de witte, gezonde, hetero man, maar sluit dus heel veel anderen buiten of het beleid is ongunstig voor anderen. Een gelijk beleid is niet passend voor iedereen en zorgt dus voor ongelijkheid. Als je kiest voor een beleid waar iedereen in moet passen, dan kies je dus voor ongelijkheid.

| "Daarnaast krijgen we mee dat we niet goed genoeg zijn, terwijl we goed zijn zoals we zijn, alleen dat we niet passen in het beleid dat door mensen met een bepaald perspectief is geschreven. Je wordt dan gezien als ‘anders’."

Erbij horen om ’normaal’ te zijn

Een ander gevolg van een one-size-fits-all beleid is dat mensen zich gaan aanpassen om ‘normaal’ te zijn. Maar het aanpassen gaat ten koste van onszelf, met alle gevolgen van dien. We verliezen het contact met onszelf, met ons gevoel en ons lichaam, met onze behoeftes en onze dromen, met onze kwaliteiten en met onze uniekheid. Allemaal omdat het beleid ons het gevoel geeft dat we er niet bij horen.

Daarnaast krijgen we mee dat we niet goed genoeg zijn, terwijl we goed zijn zoals we zijn, alleen dat we niet passen in het beleid dat door mensen met een bepaald perspectief is geschreven. Je wordt dan gezien als ‘anders’. En ‘anders’ is afwijkend, verschillend, moeilijk, raar, ingewikkeld. Daardoor gaat de focus verschuiven naar veranderen, terwijl je goed bent zoals je bent en je er gewoon mag zijn zoals je bent.

 

Laten we het eens van een andere kant bekijken. Als we opnieuw gaan beginnen met het schrijven van beleid, normen, regels en wetten, laten we dan eerst beginnen met: “Iedereen is gelijkwaardig en iedereen mag er zijn, zoals diegene is.’’ Als dat je uitgangspunt is, ga je geheel ander beleid maken.

| "De student vroeg een vervangende opdracht aan, maar dit werd geweigerd door de docenten: 'het was teveel werk'."

Voorbeelden uit de praktijk

Ik had een student met chronische vermoeidheid. Vanwege haar ziekte, kon ze niet altijd deelnemen aan groepsopdrachten (die meetelden voor het eindcijfer) en ze vroeg daarvoor een vervangende opdracht aan. De docenten hebben dit geweigerd, want ze konden niet voor iedere student een uitzondering maken (want teveel werk), samenwerking was een onderdeel van de opleiding en ook aan die eis moest ze voldoen. Ze moest uiteindelijk het vak laten vallen en volgende jaar opnieuw proberen.

Ook zijn er vakken met aanwezigheidsplicht. Dit betekent dat je mag één keer mag missen, anders krijg je een onvoldoende. Ik had een student die naar het ziekenhuis moest voor behandeling. En soms viel dat samen met dat vak. Ze kreeg dus een onvoldoende voor dat vak omdat ze niet aan de aanwezigheidsplicht voldeed.

Je kunt ook uitstel krijgen van de BSA norm (bindend studieadvies, jaar 1 voortgangseis). Zodat je niet van school gestuurd wordt. Een student van mij zat tijdelijk in een psychiatrische inrichting. Hij kon daardoor geen uitstel aanvragen, maar daardoor kreeg hij het ook niet, want hij had geen verzoek ingediend.

 

Ik zie zoveel studenten die lang kop in het zand steken. “Ik kan het nog wel inhalen” of “ik kan het zelf oplossen”. Maar ook studenten die een diagnose niet willen delen, die willen met een schone lei beginnen aan het vervolgonderwijs en noemen dan hun diagnose niet. Ze willen dit niet als excuus gebruiken. “Andere studenten hebben het erger”, of willen niet de stempel krijgen. Hoe begrijpelijk is dat! Maar zonder diagnose of artsverklaring krijg je dus geen uitzondering geregeld. Dat vind ik krom. Als je het nodig hebt, heb je het nodig.

Tips & tricks van de expert

Je eigen weg gaan is al zo lastig. Vooral als er onbewust en bewust allerlei dingen van je worden verwacht. Loskomen van wat moet en wat hoort en doen, maar zo belangrijk om gelukkig en gezond te kunnen leven. We vroegen Lonneke daarom om tips om handvatten te geven hoe een bijdrage te leveren aan een inclusievere samenleving. We vroegen haar tips over, hoe je hier als werkgever/onderwijsinstelling rekening mee kunt houden en kunt zorgen voor een ongelijk beleid (en daardoor meer gelijkwaardigheid) en sense of belonging. Dit zijn ze:

  • Een ongelijk beleid te durven maken. Dus beleid dat past bij de persoon en niet de persoon aanpassen aan beleid, sociale constructen, normen, etc. Dat betekent dus ook voor eisen die je stelt aan je medewerkers of studenten.;
  • In de docuserie Klassen word het ook gezegd: ‘om gelijkheid te realiseren, moet je ongelijk beleid durven te maken’;
  • Kijken naar de mens erachter. Niet vasthouden aan het beleid, maar onthoud voor wie je het doet en pas beleid zo nodig aan;
  • Representatie doet er toe. Zorg voor voorbeeldrollen van alle geslachten, seksuele geaardheden, huidskleuren, culturen, achtergronden, opleidingsniveaus, etc.;
  • Toelatingseisen voor school, studie of werk zoveel mogelijk schrappen. Geef ze een kans  in plaats van een belemmering;
  • Hetzelfde geldt voor aanpassingen van werk/school/studie. Geen bewijzen of diagnoses vragen. Als iemand meer tijd nodig heeft voor tentamens, of minder tijd kan werken, sta dit dan toe. Iedereen is anders. Mag diegene het op zijn/haar/diens eigen manier en tempo doen?;
  • Vanuit een ander perspectief kijken of laten kijken naar bestaand beleid. Ga in gesprek met anderen. Bijvoorbeeld met mensen van een andere huidskleur of achtergrond of opleidingsniveau. Verdiep jezelf eens in ‘intersectionaliteit’. ;
  • Niet vasthouden aan ‘zo deden we het altijd’, maar kijken of afwijken een optie is.
  • Niet gelijk ‘nee’ zeggen, maar alle opties en mogelijkheden bekijken.;
  • Jezelf bewust maken van je (onbewuste) overtuigingen. Hoe kijk je naar iemand, zonder dat je diegene kent? Welke aannames heb je? Klopt het werkelijk wat je denkt? Kun je de overtuiging naast je neer leggen? Denk hierbij aan onderwerpen zoals gezondheid, uiterlijk, professionaliteit, etc.;
  • Meer open-minded zijn. Omdat iemand anders is, wil niet zeggen dat diegene raar is, ingewikkeld, moeilijk, complex, fout, verkeerd. Nee, gewoon anders en dat is helemaal prima. Leven en laten leven. Mag iemand zichzelf zijn?;
  • Oprecht luisteren naar elkaar. Wees geïnteresseerd en toon compassie. We zijn tenslotte allemaal mensen.

©Lonneke Boons, 2021

Lonneke Boons
Website: www.LonnekeBoons.nl
Mail: Lonneke@LonnekeBoons.nl
IG: https://www.instagram.com/lonnekeboons/
LI: https://www.linkedin.com/in/lonnekeboons/
FB: https://www.facebook.com/LonnekeBoons.nl

 

“Ik ben Lonneke Boons, stresscoach voor jongvolwassenen. Ik zie jongvolwassenen worstelen om zich staande te houden in de maatschappij. Ik help ze druk & stress te verminderen en rust & richting te hervinden. Ik geloof in de kracht van jezelf zijn! Ik heb 12 jaar in het hoger onderwijs gewerkt en ik vind het fantastisch om te werken met jongvolwassenen, om ze te helpen vol zelfvertrouwen krachtig zichzelf te zijn, zodat ze hun eigen weg gaan.‘’

 

Heb jij vragen aan Lonneke en/of wil je meer weten over dit onderwerp? Stuur ons of Lonneke een berichtje! Binnenkort meer over dit onderwerp en Lonneke. We hebben namelijk een video opgenomen waar we de diepte in gaan over onze ‘one-size-fits-all’ – generatie. Dus, stay tuned!